Karta Polaka

Karta Polaka to dokument, który potwierdza przynależność do narodu polskiego. Wydawana jest cudzoziemcom, którzy udowodnią posiadanie polskich korzeni lub szczególne zainteresowanie polskim językiem i zwyczajami.

Poniżej przedstawiamy korzyści płynące z jej posiadania. Znajdziesz tu także informacje o tym, kto ma prawo do jej uzyskania, jak można ją zdobyć, jakie są koszty, jak długo jest ważna oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące Karty Polaka.

Jakie uprawnienia nadaje Karta Polaka?

Posiadacze tej karty mają prawo do:

• Podejmowania pracy w Polsce bez obowiązku uzyskiwania pozwolenia na zatrudnienie.
• Rejestracji i prowadzenia w Polsce jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) na tych samych zasadach co obywatele Polski.
• Dostępu do polskiego systemu edukacji: nauki w szkołach i studiów wyższych i doktoranckich, a także innych form kształcenia na tych samych zasadach co Polacy (nie tracą przy tym możliwości aplikowania o stypendia przeznaczone dla cudzoziemców) .
• Dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej (Narodowego Funduszu Zdrowia) w nagłych przypadkach.
• Dodatkowej zniżki (w wysokości 37%) na przejazdy pociągami w Polsce na podstawie biletu w jedną stronę.
• Bezpłatnego wstępu do polskich muzeów państwowych.

Mogą oni także otrzymać:

• W przypadkach zagrożenia swojego życia lub bezpieczeństwa — pomoc polskiego Konsula w stosowaniu i przestrzeganiu prawa celnego i międzynarodowego w zakresie jego kompetencji.
• zwolnienie z opłat konsularnych i urzędowych (przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków o wydanie wizy krajowej w celu realizacji praw wynikających z posiadania Karty Polaka, przyjmowanie i rozpatrywanie wniosków o nadanie zezwolenia na pobyt stały oraz o nadanie obywatelstwa polskiego).
• Stypendium pieniężnego na częściowe pokrycie kosztów utrzymania w Polsce w przypadku złożenia wniosku o pobyt stały. Świadczenia pieniężne są wypłacane maksymalnie przez 9 miesięcy.
• Pierwszeństwa przy ubieganiu się o pomoc materialną przeznaczoną na wspieranie Polaków za granicą.

Kto może otrzymać Kartę Polaka?

O wydanie Karty Polaka mogą ubiegać się osoby, które utraciły obywatelstwo polskie, a także ich dzieci, wnuki a nawet prawnuki pod warunkiem, że potwierdzą i udokumentują swoje pochodzenie.

Istnieją sytuacje, w których osoby bez polskiego pochodzenia również mogą otrzymać ten dokument. Przykładowo, osoby, które wniosły znaczący wkład w rozwój Polski lub działają na rzecz polskiej kultury i języka, mogą zostać uhonorowane Kartą Polaka.

Kartę Polaka może otrzymać bezpaństwowiec, a także osoby nie posiadające obywatelstwa polskiego ani zezwolenia na pobyt stały w Polsce.

Jak uzyskać Kartę Polaka?

Odpowiedni wniosek należy złożyć w Ambasadzie lub Konsulacie RP w kraju swojego legalnego zamieszkania. Wniosek można także często złożyć online, za pośrednictwem internetowego portalu Konsulatu.

Karta Polaka może zostać wydana osobie, która:

• Odczuwa przynależność do narodu polskiego i posiada przynajmniej elementarną znajomość języka polskiego, który uważa za swój język ojczysty, a także kultywuje tradycje  i zwyczaje polskie.
• Złoży pisemne oświadczenie o przynależności do narodu polskiego.
• Udowodni, że co najmniej jedno z jej rodziców albo dziadków, albo dwoje pradziadków jest/było narodowości polskiej.
• Przedłoży oświadczenie, że ani ona, ani jej przodkowie nie repatriowali się lub nie zostali repatriowani z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944–1957.

Jeżeli osoba wnioskująca o wydanie Karty Polaka nie ma pochodzenia polskiego, może przedstawić zaświadczenie z organizacji polskiej lub polonijnej (jednej ze wskazanych na odpowiedniej liście) potwierdzające że co najmniej przez ostatnie trzy lata była zaangażowana w działalność na rzecz języka polskiego i polskiej kultury lub na rzecz polskiej mniejszości narodowej.

Czy osoba niepełnoletnia może dostać Kartę?

• Karta Polaka dla dzieci może zostać wydana na wniosek rodziców, jeżeli oni oboje ją posiadają. Jeżeli Kartę Polaka posiada tylko jedno z rodziców, drugi rodzic musi wyrazić zgodę na jej wydanie w obecności konsula RP lub wojewody (jeżeli drugi rodzic jest pozbawiony albo nie ma praw rodzicielskich, jego zgoda nie jest konieczna).
• Karta może być również wydana małoletniemu, jeżeli zostanie wykazana, że co najmniej jedno z rodziców, dziadków lub dwoje pradziadków jego zmarłego rodzica było Polakami lub narodowości polskiej. W takim przypadku wniosek w imieniu małoletniego składa pozostały przy życiu rodzic lub przedstawiciel ustawowy.

Ile kosztuje?

Na wszystkich etapach procedura uzyskania Karty Polaka jest bezpłatna i nie wymaga pobierania opłat.

Jak długo jest ważna?

Karta jest ważna przez 10 lat od jej przyznania. Nie później niż 3 miesiące przed datą ważności, należy wystąpić o przedłużenie jej na kolejne 10 lat.

Karta Polaka wydana małoletniemu jest ważna przez 10 lat albo do roku od dnia osiągnięcia przez niego pełnoletności. Po ukończeniu 18 lat, jej posiadacz powinien złożyć wniosek o przedłużenie karty nie później niż w ciągu 9 miesięcy.

Jeżeli Kartę Polaka otrzyma osoba, która ukończyła już 65 lat, to karta taka jest ważna na czas nieokreślony.

Procedura przedłużenia Karty Polaka

W pierwszej kolejności należy złożyć wniosek w konsulacie RP w danym kraju. Wniosek ten musi być złożony osobiście przez osobę posiadającą kartę, a także musi zawierać wszystkie niezbędne złączniki. Jeżeli złożony zostanie wniosek nieprawidłowo wypełniony lub wniosek niezawierający odpowiednich dokumentów, konsul ma prawo go odrzucić.

Należy pamiętać, że przedłużenie Karty Polaka wymaga również opłaty konsularnej. Wysokość tej opłaty jest uzależniona od kraju, w którym złożono wniosek oraz od aktualnego kursu wymiany walut.

Po złożeniu wniosku i dokonaniu opłaty konsularnej, konieczne jest odebranie nowej Karty Polaka w konsulacie RP. Warto pamiętać, że cały proces może zająć trochę czasu, więc warto rozpocząć go z odpowiednim wyprzedzeniem przed datą wygaśnięcia karty.

Co zrobić, jeśli zgubimy albo zniszczymy Kartę Polaka?

Posiadacz musi jak najszybciej zgłosić ten fakt we właściwym urzędzie wojewódzkim lub odpowiednim konsulacie i złożyć wniosek o jej wymianę lub wydanie. Właściwy konsul (albo wojewoda) na wniosek właściciela wydaje duplikat karty.

Osoby, które osiągnęły pełnoletność i ubiegają się o Kartę Polaka muszą dostarczyć:

• Podanie o przyznanie Karty Polaka,
• Dokument tożsamości ze zdjęciem i jego kserokopię,
• Dokumenty potwierdzające polską narodowość lub obywatelstwo swoich rodziców, dziadków lub pradziadków, oraz wszelkie dokumenty potwierdzające pokrewieństwo z osobą wskazaną przez wnioskodawcę wraz z kserokopiami lub zaświadczenie od uprawnionej polskiej organizacji potwierdzające aktywny udział wnioskodawcy w działalności polonijnej,
• Dokumenty potwierdzające znajomość języka polskiego oraz ich kopie (Dowodem biegłości językowej są dyplomy polskich uczelni lub dyplomy ze szkół za granicą, gdzie językiem wykładowym jest polski albo certyfikaty znajomości języka polskiego; jeśli osoba wnioskująca nie posiada żadnego z powyższych dokumentów, jej umiejętności językowe zostaną ocenione przez konsula lub osobę przez niego wyznaczoną w trakcie rozmowy, prowadzonej w języku polskim i dotyczącej polskich tradycji i zwyczajów).

Warto pamiętać, że uzyskanie Karty Polaka nie nadaje obywatelstwa polskiego, prawa pobytu na terytorium RP ani prawa do bezwizowego przekraczania granic Polski.